Αναδημοσίευση από το περιοδικό Health Next Generation (Τεύχος 27)
Γράφει η ΣΩΤΗΡΙΑ ΖΑΧΟΥ, δερματολόγος, διευθύντρια Τμήματος Σπίλων και Όγκων Δέρματος Ιατρικό Π. Φαλήρου
Υπάρχει κάτι παραπλανητικά γοητευτικό σε μια ζεστή καλοκαιρινή ημέρα με ανεμπόδιστο ήλιο. Κι όμως, η ίδια αυτή αίσθηση ευφορίας μπορεί, μερικές ώρες αργότερα, να μετατραπεί σε έντονη δυσφορία, πόνο και εξάντληση. Το κοκκίνισμα στο δέρμα που αρχικά μοιάζει αθώο, μπορεί να εξελιχθεί σε μια πιο σοβαρή αντίδραση του οργανισμού, γνωστή στο ευρύ κοινό ως «ηλιακή δηλητηρίαση».
Αν και δεν πρόκειται για επίσημο ιατρικό όρο, ο όρος αυτός περιγράφει με σχετική ακρίβεια μια κατάσταση όπου το σώμα αντιδρά έντονα στην υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Και δεν πρόκειται μόνο για έγκαυμα στο δέρμα. Σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται συμπτώματα που θυμίζουν γρίπη: πονοκέφαλος, ρίγη, πυρετός, ναυτία, κόπωση, ακόμα και διαταραχές στη σκέψη ή στη συγκέντρωση. Το δέρμα, κόκκινο και επώδυνο, μπορεί να ξεφλουδίσει ή να εμφανίσει φουσκάλες, μια ένδειξη ότι έχουν πληγεί βαθύτερα στρώματα της επιδερμίδας.
Αυτό που συχνά αγνοείται είναι πως η έντονη αυτή αντίδραση στον ήλιο δεν περιορίζεται στο δέρμα, αλλά αντανακλά μια γενική απορρύθμιση και ένα «καμπανάκι» του οργανισμού. Όταν το δέρμα υπερθερμαίνεται, η φυσιολογική θερμορρύθμιση απορρυθμίζεται. Αν προστεθεί η αφυδάτωση, κάτι εξαιρετικά συχνό το καλοκαίρι, τότε η επιδείνωση είναι σχεδόν βέβαιη.
Τα συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν αθώα, με ένα τσούξιμο ή κοκκίνισμα που υποτιμάται. Όμως αν εξελιχθούν σε φουσκάλες, ξηροστομία, ταχυκαρδία, υπνηλία ή ζάλη, τότε μιλάμε για κατάσταση που απαιτεί παρέμβαση. Ορισμένες περιπτώσεις χρειάζονται απλώς ενυδάτωση, δροσερό περιβάλλον και υπομονή. Άλλες όμως, ιδίως όταν υπάρχουν φουσκάλες, έντονος πόνος ή υποψία λοίμωξης, πρέπει να αντιμετωπίζονται από γιατρό.
Ορισμένοι άνθρωποι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο: Όσοι έχουν ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, όσοι παίρνουν φάρμακα που αυξάνουν τη φωτοευαισθησία (όπως ορισμένα αντιβιοτικά ή ρετινοειδή), άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά και όσοι έρχονται σε επαφή με φυτά που περιέχουν φωτοτοξικές ουσίες. Ναι, ακόμη και το σέλινο, ο μαϊντανός, το λεμόνι, το περγαμόντο ή το σύκο φυσικά, φαινομενικά αθώα, μπορούν να προκαλέσουν φωτοδερματίτιδα αν το δέρμα εκτεθεί στον ήλιο αφού αγγίξουμε ή χρησιμοποιήσουμε τα αιθέρια έλαιά τους.
Όσο για την αντιμετώπιση;
Ξεκινά με τα βασικά: επαρκής ενυδάτωση με νερό και ηλεκτρολύτες, δροσερές κομπρέσες, αποφυγή περαιτέρω έκθεσης στον ήλιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυνται ενυδατικές ή κορτιζονούχες κρέμες, αντιβιοτικά ή και παυσίπονα. Το πιο κρίσιμο, όμως, είναι να γνωρίζουμε πότε πρέπει να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα σαν «απλό έγκαυμα» και να ζητήσουμε ιατρική συμβουλή.
Σε αντίθεση με άλλες ιατρικές καταστάσεις, εδώ η πρόληψη είναι ξεκάθαρη, εφαρμόσιμη και μπορεί να αποτρέψει εντελώς την ταλαιπωρία: αντιηλιακό ευρέος φάσματος με SPF τουλάχιστον 30, εφαρμογή πριν την έκθεση και επανάληψη κάθε δύο ώρες, αποφυγή έκθεσης τις μεσημεριανές ώρες, κατάλληλη ένδυση και φυσικά… σκιά. Δεν είναι υπερβολή. Είναι φροντίδα.
Ο ήλιος μπορεί να είναι πηγή ζωής, χαράς και ενέργειας. Αλλά και πηγή κινδύνου, όταν ξεχάσουμε να σεβαστούμε τη δύναμή του. Ειδικά το καλοκαίρι, ας μη συγχέουμε το μαύρισμα με την υγεία. Το δέρμα θυμάται. Κι εμείς οφείλουμε να το προστατεύουμε.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Σωτηρία Ζάχου είναι δερματολόγος, απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών. Ειδικεύτηκε στη Δερματολογία σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία της Γερμανίας (Duisburg, Essen) και ολοκλήρωσε την ειδικότητα στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός». Είναι κάτοχος Master στην Αισθητική Ιατρική και εξειδικευμένη στη δερματοσκόπηση και στη διάγνωση/αντιμετώπιση όγκων δέρματος. Έχει πλούσια συμμετοχή σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, με εμπειρία σε δερματοχειρουργική και στις ενέσιμες θεραπείες. Έχει ενεργή παρουσία σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, τόσο ως σύνεδρος όσο και ως ομιλήτρια, και είναι μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Διαβάστε παρακάτω το άρθρο από το περιοδικό Health Next Generation (Τεύχος 27) και σε ηλεκτρονική μορφή (πατήστε κάτω δεξιά για μεγέθυνση)
